ผงาดท้ายปี 2025 โควิด-19 “สายพันธุ์ใหม่ XFG”

“โควิด-19” ไม่แผ่วส่งท้ายปี! เป็นประเด็นที่ถูกพูดถึงอย่างกว้างขวางในวงการสาธารณสุข กับโควิดสายพันธุ์ใหม่ “XFG” หรือ “สเตรตัส (Stratus)” ได้กลับมาเป็นที่พูดถึงอีกครั้งและถูกจับตาอย่างใกล้ชิดจากองค์กรอนามัยโลก (WHO) และกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ของไทย ที่จำนวนผู้ป่วยกำลังเพิ่มขึ้นทั่วโลกและพบในประเทศไทยอย่างต่อเนื่อง (อ้างอิงข้อมูลจากกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ณ เดือน ก.ย. 2568) โดยล่าสุดพบในไทยแล้ว 33 ราย แม้ว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการไม่รุนแรง แต่การระบาดแพร่กระจายได้เร็ว ทำให้ทุกคนต้องเตรียมพร้อมและเข้าใจโรคนี้ให้มากขึ้น

โควิด-19 “สายพันธุ์ใหม่ XFG” คืออะไร ?

“โควิดสายพันธุ์ XFG” หรือ ชื่อทางการว่า “Stratus” เป็นสายพันธุ์ย่อยของโอมิครอน ไม่ใช่สายพันธุ์ใหม่ที่เกิดขึ้นอย่างสมบูรณ์ แต่เป็นการผสมพันธุ์ของสายพันธุ์ย่อยที่เรารู้จักอยู่แล้ว โดยกระทรวงสาธารณสุขของประเทศไทยระบุว่าสายพันธุ์ที่จัดอยู่ในกลุ่มที่ต้องจับตามองเป็นอย่างมาก แม้ว่าจะไม่รุนแรงเท่าสายพันธุ์เดลต้าในอดีต

จุดเด่นของโควิดสายพันธุ์ XFG

• แพร่กระจายได้รวดเร็ว : มีแนวโน้มในการติดต่อและแพร่เชื้อได้ง่ายกว่าสายพันธุ์ก่อนหน้า ทำให้จำนวนผู้ติดเชื้อมีโอกาสเพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว
• หลบเลี่ยงภูมิคุ้มกันได้ดี : สามารถหลบเลี่ยงการตอบสนองของภูมิคุ้มกัน ที่ได้รับจากการฉีดวัคซีน หรือ การติดเชื้อครั้งก่อนได้ดีกว่าเดิม

สถานการณ์ในประเทศไทย

ในประเทศไทยตรวจพบผู้ติดเชื้อสายพันธุ์นี้ครั้งแรก เริ่มตั้งแต่เดือนเมษายน 2568 และมีแนวโน้มแพร่กระจายอย่างต่อเนื่อง โดยพบผู้ติดเชื้อสะสมแล้ว 34 ราย

แม้ “โควิดสายพันธุ์ XFG” จะแพร่กระจายเร็ว แต่ยังไม่มีหลักฐานที่ยืนยันว่าทำให้ผู้ป่วยมีอาการรุนแรงกว่าสายพันธุ์อื่น โดยผู้ติดเชื้อส่วนใหญ่มีอาการไม่รุนแรงและยังไม่มีรายงานการเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลอย่างเร่งด่วน

อาการเบื้องต้นเมื่อได้รับเชื้อ “สายพันธุ์ใหม่ XFG”

อาการทั่วไปของโควิดสายพันธุ์ XFG

• ไข้หรือหนาวสั่น : สูงกว่า 37.5 องศาเซลเซียส
• ไอ : ทั้งไอแห้งและไอมีเสมหะ
• เจ็บคอ : รู้สึกเจ็บเวลากลืน
• น้ำมูกไหล : คล้ายอาการหวัดทั่วไป
• ปวดศีรษะ : ปวดศีรษะรุนแรงกว่าปกติ
• ปวดเมื่อยตามตัว : เหนื่อยล้าง่าย อ่อนเพลีย อาจมีอาการอื่นร่วม เช่น เจ็บกล้ามเนื้อ

อาการเพิ่มเติมที่อาจพบ

• สูญเสียการรับรสหรือได้กลิ่น (พบน้อยกว่าสายพันธุ์เดิม)
• ท้องเสีย
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ผื่นผิวหนัง (ในบางราย)

ความรุนแรงของอาการ

ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีอาการคล้ายกับโควิดสายพันธุ์โอมิครอนทั่วไป แต่สิ่งที่น่ากังวล คือ ความสามารถในการแพร่เชื้อได้เร็ว ทำให้มีโอกาสเกิดการระบาดในวงกว้างหากไม่ควบคุมอย่างทันท่วงที

อาการแบบนี้ควรพบแพทย์

สัญญาณเตือนที่ต้องรีบไปโรงพยาบาล

• อาการอ่อนเพลีย : ซึมลงอย่างรวดเร็ว หรือ ไม่สามารถตื่นตัวได้ตามปกติ
• อาการปวดท้อง : ท้องเสียอย่างรุนแรงร่วมด้วย
• อาการไอ : ร่วมกับเจ็บหน้าอกหรือหอบเหนื่อย
• ไข้สูง : เกิน 39 องศาเซลเซียส และไข้ไม่ลดลงติดต่อกันเกิน 24 – 48 ชั่วโมง หรือ อาการไม่ดีขึ้นหลังจากพักผ่อนและรักษาตัวเบื้องต้น
• หายใจลำบาก : หายใจถี่ หอบเหนื่อย หายใจไม่สะดวก แม้ในขณะพัก หรือ หายใจเร็วกว่า 30 ครั้ง / นาที
• ออกซิเจนในเลือดต่ำ : ต่ำกว่า 95% (วัดด้วยเครื่อง Pulse Oximeter)
• เจ็บหน้าอกรุนแรง : กดหน้าอกแล้วเจ็บมาก แน่นหน้าอก
• มึนงง สับสน : พูดจาไม่รู้เรื่อง หรือ มีอาการทางสมอง
• ริมฝีปากหรือใบหน้าเขียว : เป็นสัญญาณขาดออกซิเจน
• เบื่ออาหาร : กินอาหารไม่ได้

กลุ่มเสี่ยงที่ต้องระวังเป็นพิเศษ

• ผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป เด็กเล็ก และผู้มีโรคเรื้อรัง ควรได้รับการดูแลจากแพทย์อย่างใกล้ชิดเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน
• ผู้ที่มีโรคร่วม เช่น โรคหอบหืด โรคหัวใจ เบาหวาน ความดัน โรคไต โรคปอดเรื้อรัง ภูมิคุ้มกันต่ำ ฯลฯ
• ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง
• ผู้ที่ไม่เคยฉีดวัคซีนเลย
• หญิงตั้งครรภ์

แม้ว่า โควิด19 สายพันธุ์ใหม่ XFG จะมีอาการส่วนใหญ่ไม่รุนแรง แต่สำหรับกลุ่มเสี่ยงและผู้ที่มีอาการที่เข้าข่ายรุนแรง ควรต้องรีบเข้ารับการปรึกษาและรักษาจากแพทย์โดยเร็วที่สุด เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต

วิธีการป้องกันตนเองเบื้องต้น

การป้องกันตนเองและผู้อื่นยังจำเป็นยังคงเป็นสิ่งสำคัญที่สุด แม้ว่า โควิดสายพันธุ์ XFG จะไม่รุนแรง แต่การป้องกันยังคงเป็นมาตรการที่ดีที่สุดในการรับมือ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงที่คาดการณ์ว่าอาจมีการระบาดเพิ่มขึ้นในช่วงเทศกาลท้ายปี 2025 ซึ่งประชาชนส่วนใหญ่จะต้องเดินทางและมีการรวมกลุ่มกันมากขึ้น เพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อและการแพร่กระจายไปยังคนในครอบครัว

การป้องกันพื้นฐาน

• สวมหน้ากากอนามัย : ควรกลับมาสวมหน้ากากในที่แออัดอย่างสม่ำเสมอ เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูงสุดเมื่อต้องคลุกคลีกับผู้อื่นในระยะใกล้ เช่น ห้างสรรพสินค้า รถโดยสารสาธารณะ โรงพยาบาล งานเลี้ยง ฯลฯ
• ล้างมือบ่อย ๆ : ด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์เป็นประจำ อย่างน้อย 20 วินาที เช่น หลังจากสัมผัสพื้นผิวสาธารณะ ก่อนรับประทานอาหาร หลังจากไอ-จาม ก่อนสัมผัสใบหน้า และหลังสัมผัสพื้นผิวต่าง ๆ
• หลีกเลี่ยงสถานที่แออัด : หลีกเลี่ยงสถานที่แออัด ลดการเดินทางหรือการรวมตัวในสถานที่ที่มีคนหนาแน่น โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลปลายปี หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ ควรเว้นระยะห่างให้มากที่สุด
• ระบายอากาศให้ดี : เปิดหน้าต่างให้อากาศถ่ายเท หลีกเลี่ยงห้องปิด ห้องแอร์ที่มีคนแออัด
• ตรวจ ATK : หากมีอาการคล้ายไข้หวัด หรือสงสัยว่าสัมผัสเชื้อ ควรตรวจหาเชื้อด้วยชุดตรวจ ATK ทันที หากผลเป็นบวก ควรกักตัวและแยกตัวออกจากผู้อื่นเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อ

การฉีดวัคซีน

ในปี 2568 การรับวัคซีนเข็มกระตุ้นตามคำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข ยังคงเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการลดความเสี่ยงของอาการรุนแรงและการเสียชีวิต โดยเฉพาะวัคซีนรุ่นใหม่ที่ครอบคลุมสายพันธุ์ย่อยของโอมิครอน แม้เชื้อจะมีการกลายพันธุ์ แต่ภูมิคุ้มกันที่สร้างขึ้นยังช่วยป้องกันความเสียหายต่อปอดได้

ข้อแนะนำเรื่องวัคซีน :

• ผู้สูงอายุและกลุ่มเสี่ยงควรรับเข็มกระตุ้นตามคำแนะนำของแพทย์
• วัคซีนช่วยลดความรุนแรงของโรคได้มาก แม้จะไม่ได้ป้องกันการติดเชื้อ 100%

การดูแลตนเองเมื่อมีอาการ

• แยกตัวจากผู้อื่นทันที
• สวมหน้ากากเมื่ออยู่กับคนอื่น
• ตรวจ ATK เพื่อยืนยัน
• พักผ่อนให้เพียงพอ
• ดื่มน้ำเยอะ ๆ
• ติดตามอาการอย่างใกล้ชิด

“โควิดสายพันธุ์ XFG” แม้จะแพร่เร็วแต่ไม่รุนแรง แต่เราก็ไม่ควรประมาท การป้องกันตนเองและคนรอบข้างยังคงเป็นสิ่งสำคัญ หากมีอาการควรพบแพทย์ทันที

ดังนั้นอย่าตื่นตระหนก แต่ต้องระมัดระวังและปฏิบัติตามมาตรการป้องกันอย่างเคร่งครัด ดูแลสุขภาพตัวเองและคนที่รักให้ดี เพื่อเราจะได้ผ่านช่วงเทศกาลปลายปีนี้ไปด้วยกันอย่างปลอดภัยนะคะ